Om dit voor eens en altijd te voorkomen zijn in Nederland al lang geleden zogenaamde waterschappen opgericht. Deze organisaties hebben als belangrijk kenmerk dat ze de zelf belastingen mogen heffen. Anders bestaat het gevaar dat het budget voor water wordt besteed aan andere zaken. Daarom is een doelheffing ingesteld voor drie kerntaken, t.w.
- veilige dijken
- het juiste grondwaterpeil op de juiste plek
- schoon oppervlaktewater
Waterschappen houden zich niet bezig met drinkwater. Daar zijn aparte bedrijven voor.
Waar waterschappen wel mee te maken hebben is:
- riolering van gemeenten omdat dit de toeleverancier is van vuil water dat de waterschappen weer schoon moeten zien te maken ...
- natuurbeleid zoals het aanleggen van milieuvriendelijke oevers en ecologische verbindingszônes en het tegengaan van algen en vissterfte in droge zomers.
Samenstelling van een Waterschap
Een belangrijk uitgangspunt voor waterschappen is de bekende trits:
Belang-betaling-zeggenschap
Dat houdt in dat de waterschappen vanouds bestuurd worden door degenen die er belang bij hebben en er ook aan meebetalen. Op dit moment zijn dat 4 groepen, t.w. :
- Agrariërs
- Bedrijven
- Burgers (ingezetenen)
- Natuurorganisaties
Sinds het ontstaan van de waterschappen in de Middeleeuwen is er een voortdurende opschaling geweest. Van de ca. 2.500 waterschappen van toen zijn er nu nog maar 25 waterschappen over. De bestuurlijke grenzen van Waterschappen volgen veelal de stroomgebieden van de rivieren die hier in liggen en vallen geenszins samen met die van provincies.